La historia de la Rama Judicial en Colombia
| Autor | Andrés De Zubiría Samper |
| Páginas | 154-187 |
154
Criterio Jurídico Garantista. Año 3, No. 6. Ene.-Jun. de 2012.
issn
: 2145-3381. Fundación Universidad Autónoma de Colombia, Bogotá.
ΡΕΣΥΜΕΝ
Εν ελ αρτχυλο σε αναλιζα χυ〈λ ηα σιδο λα εϖολυχι⌠ν δε λα
Ραµα ϑυδιχιαλ α λο λαργο δε νυεστρα ηιστορια ρεπυβλιχανα
(1821 α ηοψ), σε εστυδιαν λασ διϖερσασ χονστιτυχιονεσ πολ−
τιχασ δελ σιγλο ΞΙΞ (1821, 1830, 1832, 1843, 1853, 1858,
1863 ψ 1886), λα χοψυντυρα εσπεχιαλ δε λα Ασαµβλεα Χονσ−
τιτυψεντε ψ λα Χαρτα Πολτιχα δε 1911, ψ σε ρεφλεξιονα σοβρε
ελ Προψεχτο δε Αχτο Λεγισλατιϖο δε Ρεφορµα ϑυδιχιαλ δε
ινιχιατιϖα γυβερναµενταλ, δισχυτιδο ψ απροβαδο εν ελ Χον−
γρεσο Ναχιοναλ εντρε ελ 2011 ψ ελ 2012, οβϕεταδο πορ ελ
Γοβιερνο Ναχιοναλ ψ, φιναλµεντε, αρχηιϖαδο εν ελ µεσ δε
ϕυνιο δε 2012.
ΠΑΛΑΒΡΑΣ ΧΛΑςΕΣ: αχτο λεγισλατιϖο, Ασαµβλεα Χονσ−
τιτυψεντε, Χονγρεσο, Χονστιτυχι⌠ν, Γοβιερνο Ναχιοναλ,
ϕυστιχια, Ρεφορµα Χονστιτυχιοναλ.
La historia de la Rama Judicial en Colombia*
The history of the Legal Sector in Colombia
ΑΝ∆Ρ⊃Σ ∆Ε ΖΥΒΙΡ⊆Α ΣΑΜΠΕΡ∗∗
φυνδαχιονυτοποσ≅γµαιλ.χοµ
∗ Αρτχυλο δε ρεφλεξι⌠ν ρεσυλταδο δε λα ινϖεστιγαχι⌠ν τερ µιναδα εν ελ µαρχο δελ προψεχτο δε ινϖεστιγαχι⌠ν σοβρε ινδεπενδενχια
ϕυδιχιαλ εν Χολοµβια θυε ρεαλιζα ελ Γρυπο δε Εστυδιοσ Πολτιχοσ ψ Νορµατιϖοσ ψ δε ∆ερεχηοσ Ηυµανοσ δε λα ΦΥΑΧ (Χολχιενχιασ,
χατεγορα ∆, 2010).
∗∗ Αβογαδο Υνιϖερσιδαδ Λιβρε ε ηιστοριαδορ δελ Ινστιτυτο Υνιϖερσιταριο δε Ηιστορια, δεπενδιεντε δε λα Αχαδεµια Χολοµβιανα δε
Ηιστορια. Προφεσορ δε λα Φαχυλταδ δε ∆ερεχηο δε λα Φυνδαχι⌠ν Υνιϖερσιδαδ Αυτ⌠νοµα δε Χολοµβια, δε λα Φαχυλταδ δε Χιενχια
Πολτιχα δε λα Υνιϖερσιδαδ δελ Ροσαριο ψ δε λοσ ποστγραδοσ δε λα ΕΣΑΠ.
Αυτορ δε λοσ λιβροσ Πορθυ λα Χονστιτυψεντε, Χονστιτυχι⌠ν ψ δεσχεντραλιζαχι⌠ν τερριτοριαλ, Εσταδο ναχιοναλ ψ αυτονοµα λοχαλ, Ργιµεν
πολτιχο ψ πρεσιδενχιαλισµο, ↵∆εµοχραχια ο αυτοχραχια?, εντρε οτροσ.
ΑΒΣΤΡΑΧΤ
Τηε αρτιχλε δισχυσσεσ ωηατ ηασ βεεν τηε εϖολυτιον οφ τηε
ϕυδιχιαρψ τηρουγηουτ ουρ ρεπυβλιχ (1821 το πρεσεντ), στυ−
δψινγ τηε ϖαριουσ χονστιτυτιονσ οφ τηε νινετεεντη χεντυρψ
(1821, 1830, 1832, 1843, 1853, 1858, 1863 ψ 1886) ανδ
τηε σπεχιαλ σιτυατιον οφ τηε Χονστιτυεντ Ασσεµβλψ ανδ τηε
Χονστιτυτιον οφ 1991 ρεφλεχτεδ ον τηε ∆ραφτ Λεγισλατιϖε
Ρεφορµ Αχτ ϑυδιχιαρψ γοϖερνµεντ ινιτιατιϖε, δισχυσσεδ
ανδ αππροϖεδ ιν Χονγρεσσ βετωεεν 2011 ανδ 2012, χον−
τεστεδ βψ τηε νατιοναλ γοϖερνµεντ ανδ, υλτιµατελψ, φιλεδ
ιν ϑυνε 2012.
ΚΕΨΩΟΡ∆Σ: Λεγισλατιϖε Αχτ, Χονστιτυτιοναλ Ασσεµβλψ,
Χονγρεσσ, Χονστιτυτιον, Γοϖερνµεντ, ϑυστιχε, Χονστιτυ−
τιοναλ Ρεφορµ.
Φεχηα δε ρεχεπχι⌠ν: 22/03/2012
Φεχηα δε αχεπταχι⌠ν: 25/04/2012
155
Criterio Jurídico Garantista. Año 3, No. 6. Ene.-Jun. de 2012.
issn
: 2145-3381. Fundación Universidad Autónoma de Colombia, Bogotá.
Introducción
Εν ελ ενσαψο σε εστυδια χυ〈λ ηα σιδο λα εϖολυχι⌠ν δε λα Ραµα ϑυδιχιαλ εν νυεστρο πασ, παρτιενδο δε λα
πριµερα ποχα χεντραλιστα (1821 α 1850), πασανδο λυεγο πορ ελ περοδο χεντρο φεδεραλ (1850−1858),
ελ φεδεραλιστα (1858 α 1886), ελ ρετορνο αλ ργιµεν χεντραλιστα εν λα Χαρτα δε 1886 χον τοδασ συσ ρε−
φορµασ, ηαστα λλεγαρ α λα χοψυντυρα δε λα Ασαµβλεα Χονστιτυψεντε ψ λα Χονστιτυχι⌠ν Πολτιχα δε 1991.
Ταµβιν σε πρεσεντα ελ Προψεχτο Γυβερναµενταλ δε Ρεφορµα α λα ϑυστιχια, ραδιχαδο πορ ελ Γοβιερνο
δε ϑυαν Μανυελ Σαντοσ, δισχυτιδο ψ απροβαδο πορ ελ Χονγρεσο Ναχιοναλ εν λοσ α〉οσ 2011 ψ 2012, θυε
φυε οβϕεταδο πορ ελ Πρεσιδεντε αντε λα πρεσι⌠ν χιυδαδανα ψ, φιναλµεντε, αρχηιϖαδο.
El Poder Judicial en el siglo XIX
Λυεγο δε προδυχιρσε λα ινδεπενδενχια πολτιχα δε λα Νυεϖα Γραναδα δε Εσπα〉α, θυιεν ηαβα ινχορ−
ποραδο εν ελ νιϖελ ϕυδιχιαλ ϖαριοσ ⌠ργανοσ χοµο λα Ρεαλ Αυδιενχια ψ λοσ ϕυεχεσ χιϖιλεσ ψ χριµιναλεσ
(πεναλεσ), εν λασ χονστιτυχιονεσ πολτιχασ θυε σε εξπιδιερον (1821, 1830, 1832, 1843, 1853, 1858, 1863
ψ 1886) φυε νεχεσαριο αβορδαρ εστα τεµ〈τιχα.
Εν λα πριµερα εταπα χεντραλιστα (1821−1850), λα Χονστιτυχι⌠ν δε 1821, ρεσυλταδο δελ προχεσο δε υνι⌠ν
πολτιχα (τεµποραλ) εντρε λα Νυεϖα Γραναδα, ςενεζυελα ψ ελ Εχυαδορ, αλρεδεδορ δε λα Ρεπβλιχα δε
Χολοµβια (ο Γραν Χολοµβια), σε λε ασιγν⌠ αλ Ποδερ ϑυδιχιαλ λα ατριβυχι⌠ν δε απλιχαρ λασ λεψεσ εν λασ
χαυσασ χιϖιλεσ ψ χριµιναλεσ, χοντανδο παρα ελλο χον υνα Αλτα Χορτε δε ϑυστιχια (χινχο µινιστροσ ο
µαγιστραδοσ, χον φυνχιονεσ ϖιταλιχιασ), χον χονοχιµιεντο σοβρε λοσ νεγοχιοσ χοντενχιοσοσ δε εµβα−
ϕαδορεσ, µινιστροσ, χ⌠νσυλεσ ο αγεντεσ διπλοµ〈τιχοσ; δε λασ χοντροϖερσιασ σοβρε λοσ τραταδοσ; δε λασ
χοµπετενχιασ θυε σε συσχιταρεν εν λοσ τριβυναλεσ συπεριορεσ, εντρε οτροσ.
Ηαβα ταµβιν τριβυναλεσ συπεριορεσ ο χορτεσ συπεριορεσ, χυψοσ µινιστροσ ο µαγιστραδοσ εραν
νοµβραδοσ πορ ελ Ποδερ Εϕεχυτιϖο, ϖιταλιχιοσ (δυραρ〈ν εν συσ εµπλεοσ τοδο ελ τιεµπο δε συ βυενα
χονδυχτα), ψ ϕυζγαδοσ θυε αχτυαβαν εν ελ 〈µβιτο λοχαλ. Σε εσταβλεχι⌠ ταµβιν υν Χονσεϕο δε Εσταδο,
περο χοµο ⌠ργανο ασεσορ δελ Γοβιερνο Ναχιοναλ, χοµο λο δεσταχα ελ προφεσορ ∆ιεγο Υριβε ςαργασ1.
Λα Χονστιτυχι⌠ν δε 1830 (φορµαλ, ψα θυε νο σε απλιχ⌠), εσταβλεχε λα σιγυιεντε οργανιζαχι⌠ν σοβρε ελ
Ποδερ ϑυδιχιαλ: λα Αλτα Χορτε δε ϑυστιχια, λασ χορτεσ δε Απελαχι⌠ν, λοσ τριβυναλεσ ψ λοσ ϕυζγαδοσ.
Χον ρελαχι⌠ν α λασ χαλιδαδεσ παρα σερ µαγιστραδο δε λα Αλτα Χορτε δε ϑυστιχια σε ρεθυιερε: α) Σερ χο−
λοµβιανο δε ναχιµιεντο; β) Ηαβερ χυµπλιδο χυαρεντα α〉οσ, ψ χ) Ηαβερ σιδο µαγιστραδο δε υνα Χορτε
δε Απελαχι⌠ν.
1. ΥΡΙΒΕ ςΑΡΓΑΣ, ∆ιεγο. Λασ χονστιτυχιονεσ δε Χολοµβια, Μαδριδ, Εδιχιονεσ δε Χυλτυρα Ηισπ〈νιχα, 1976, π. 154.
ΑΝ∆Ρ⊃Σ ∆Ε ΖΥΒΙΡ⊆Α ΣΑΜΠΕΡ
156
Criterio Jurídico Garantista. Año 3, No. 6. Ene.-Jun. de 2012.
issn
: 2145-3381. Fundación Universidad Autónoma de Colombia, Bogotá.
Λασ φυνχιονεσ δε λασ χορτεσ δε Απελαχι⌠ν φυερον δελεγαδασ α λα λεψ. Παρα σερ µαγιστραδο δε εστασ ερα
ρεθυισιτο: α) Σερ χολοµβιανο, β) Σερ αβογαδο, χ) Σερ µαψορ δε 35 α〉οσ, ψ δ) Ηαβερ σιδο ϕυεζ δε πριµερα
ινστανχια, ο ασεσορ ο αυδιτορ πορ τρεσ α〉οσ, ο ηαβερ εϕερχιδο λα προφεσι⌠ν πορ σεισ α〉οσ.
Σε δεσταχα ελ εσταβλεχιµιεντο δε ρεσπονσαβιλιδαδ δε λοσ φυνχιοναριοσ ϕυδιχιαλεσ, ασ: λα δε λοσ µαγιστρα−
δοσ δε λα Αλτα Χορτε δε ϑυστιχια, λα εξιγιρ〈 ελ Σεναδο; λα δε λοσ µαγιστραδοσ δε λασ χορτεσ δε Απελαχι⌠ν,
εν λα Αλτα Χορτε; ψ λα δε λοσ δεµ〈σ ϕυεχεσ εν λασ χορτεσ δε Απελαχι⌠ν.
Θυεδα υν ϖαχο ρεσπεχτο δε λοσ µεχανισµοσ δε δεσιγναχι⌠ν δε λοσ µαγιστραδοσ ψ δε λοσ ϕυεχεσ. Σε
χονσερϖα ελ Χονσεϕο δε Εσταδο περο χοµο εντιδαδ ασεσορα δελ Γοβιερνο Ναχιοναλ.
Εν λα Χονστιτυχι⌠ν δε 1832, λυεγο δε λα σεπαραχι⌠ν δε ςενεζυελα ψ δε Εχυαδορ, ελ πασ πασα α δενοµι−
ναρσε Ρεπβλιχα δε λα Νυεϖα Γραναδα; χοµο ρεχυερδα Λυισ Χαρλοσ Σ〈χηιχα2, σε µαντιενε ελ Χονσεϕο
δε Εσταδο φορµανδο παρτε δελ Ποδερ Εϕεχυτιϖο, χονφορµαδο πορ σιετε χονσεϕεροσ ελεγιδοσ πορ ελ
Χονγρεσο, χον ατριβυχιονεσ παρα: δαρ ελ διχταµεν παρα λα σανχι⌠ν δε λασ λεψεσ, πρεπαραρ λοσ προψεχτοσ
δε λεψ, ψ πρεσενταρ α λα Χ〈µαρα δε Ρεπρεσενταντεσ υνα τερνα παρα µινιστροσ δε λα Χορτε Συπρεµα.
Ρεσπεχτο αλ Ποδερ ϑυδιχιαλ σε εσταβλεχι⌠ υνα εστρυχτυρα αλρεδεδορ δε λα Χορτε Συπρεµα δε ϑυστιχια,
λοσ τριβυναλεσ ψ λοσ ϕυζγαδοσ.
Εντρε λασ πρινχιπαλεσ ατριβυχιονεσ δε λα Χορτε Συπρεµα εσταβαν λασ δε: χονοχερ λοσ νεγοχιοσ χοντεν−
χιοσοσ δε λοσ µινιστροσ πλενιποτενχιαριοσ ψ αγεντεσ διπλοµ〈τιχοσ; χονοχερ δε λασ χοντροϖερσιασ πορ
λοσ χοντρατοσ ο νεγοχιαχιονεσ θυε ελ Ποδερ Εϕεχυτιϖο χελεβρε; χονοχερ δε λασ χαυσασ χριµιναλεσ εν
θυε ινχυρραν ελ πρεσιδεντε ψ ελ ϖιχεπρεσιδεντε; χονοχερ δε τοδασ λασ χαυσασ δε ρεσπονσαβιλιδαδ δε λοσ
φυνχιοναριοσ πβλιχοσ συσπενδιδοσ πορ ελ Σεναδο (σεχρεταριοσ δε Εσταδο ψ µαγιστραδοσ δε λα Χορτε
Συπρεµα) πορ µαλ δεσεµπε〉ο εν συσ φυνχιονεσ, πρεϖια αχυσαχι⌠ν δε λα Χ〈µαρα δε Ρεπρεσενταντεσ.
Λα Ρεπβλιχα σε διϖιδι⌠ εν διστριτοσ ϕυδιχιαλεσ εν δονδε αχταν λοσ τριβυναλεσ, ψ συσ µιεµβροσ δεβερ〈ν
λλεναρ χοµο ρεθυισιτοσ: α) Σερ χιυδαδανο γραναδινο; β) Σερ αβογαδο; χ) Ηαβερ σιδο ϕυεζ δε πριµερα
ινστανχια ο ασεσορ πορ τρεσ α〉οσ ο ηαβερ εϕερχιδο λα προφεσι⌠ν πορ χυατρο α〉οσ.
Ελ προχεδιµιεντο δε ελεχχι⌠ν δε λοσ µαγιστραδοσ δε λοσ τριβυναλεσ ϕυδιχιαλεσ ερα χοµπλεϕο, ψα θυε εστοσ
εραν νοµβραδοσ πορ ελ Εϕεχυτιϖο Ναχιοναλ, χον αχυερδο ψ χονσεντιµιεντο δελ Χονσεϕο δε Εσταδο,
πρεϖιαµεντε τερναδοσ (λιστασ δε τρεσ χανδιδατοσ) πορ λα Χορτε Συπρεµα δε ϑυστιχια εν ϖιρτυδ δε λιστασ
ρεµιτιδασ πορ λασ ρεσπεχτιϖασ χ〈µαρασ προϖινχιαλεσ, λο θυε λε αγρεγα υν αλτο χοντενιδο πολτιχο α συσ
δεχισιονεσ ϕυδιχιαλεσ, ψ σε λε ασιγνα α λα λεψ λα οργανιζαχι⌠ν δε λοσ ϕυζγαδοσ.
Α συ ϖεζ, εν λα Χονστιτυχι⌠ν δε 1843, ελ Ποδερ ϑυδιχιαλ εσ εϕερχιδο πορ λα Χορτε Συπρεµα δε ϑυστιχια,
λοσ τριβυναλεσ συπεριορεσ δε ∆ιστριτο ψ πορ λοσ ϕυζγαδοσ.
2. ΣℑΧΗΙΧΑ, Λυισ Χαρλοσ. Χονστιτυχιοναλισµο χολοµβιανο, Βογοτ〈, Εδιτοριαλ Τεµισ, 1996, π. 45.
Λα ηιστορια δε λα Ραµα ϑυδιχιαλ εν Χολοµβια
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba