La sustentabilidad ambiental en las unidades agroturísticas cafeteras en el departamento del Quindío
| Autor | Alexander Rincón, Diana Marcela Santos Pulido, Lorena Muñoz Villegas |
| Páginas | 50-58 |
50 Χοντεξτο 4 2015
Ινφορµαχι⌠ν δελ αρτχυλο
Ρεχιβιδο: 27/06/2015
Ρεϖισαδο: 05/07/2015
Αχεπταδο: 10/12/2015
Ινφορµαχι⌠ν δελ αυτορ
∗∗ ΜΒΑ. ∆οχεντε ινϖεστιγαδορ Εσχυελα
δε Αδµινιστραχι⌠ν ψ Μερχαδοτεχνια δελ
Θυινδο ψ Υνιϖερσιδαδ Λα Γραν Χολοµβια
∗∗∗ ΜΒΑ. ∆ιρεχτορα Προγραµα δε
Αδµινιστραχι⌠ν δε Εµπρεσασ Υνισανγιλ
Χολοµβια.
∗∗∗∗ ΜΒΑ. ∆οχεντε Φαχυλταδ Χιενχιασ
Εχον⌠µιχασ, Αδµινιστρατιϖασ ψ Χονταβλεσ
Υνιϖερσιδαδ Λα ΓρανΧολοµβια, Αρµενια.
Χορρεσπονδενχια
σεχρεαχαδφχεαχ≅υγχα.εδυ.χο
♥ 2015 Υνιϖερσιδαδ Λα Γραν
Χολοµβια. Εστε εσ υν αρτχυλο δε
αχχεσο αβιερτο, διστριβυιδο βαϕο λοσ
τρµινοσ δε λα λιχενχια Χρεατιϖε
Χοµµονσ Αττριβυτιον Λιχενσε, θυε
περµιτε ελ υσο ιλιµιταδο, διστριβυχι⌠ν
ψ ρεπροδυχχι⌠ν εν χυαλθυιερ µεδιο,
σιεµπρε θυε ελ αυτορ οριγιναλ ψ λα
φυεντε σε αχρεδιτεν.
Χ⌠µο χιταρ
Ρινχ⌠ν, Α., Σαντοσ, ∆ & ςιλλεγασ, Λ
(2015). Λα συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ
εν λασ υνιδαδεσ αγροτυρστιχασ
χαφετερασ εν ελ δεπαρταµεντο δελ
Θυινδο. Χοντεξτο, 04; 50−58.
Λα συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ εν λασ υνιδαδεσ
αγροτυρστιχασ χαφετερασ εν ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο∗
Α. Ρινχ⌠ν∗∗ , ∆. Σαντοσ∗∗∗ , Λορενα ςιλλεγασ∗∗∗∗
Ρεσυµεν
Εν ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο, Χολοµβια ελ χυλτιϖο δε χαφ ηα ρεπρεσενταδο λα βασε εχον⌠µιχα ψ σοχιαλ παρα
µυχηασ φαµιλιασ δεσδε ηαχε µ〈σ δε 5 δχαδασ, αυνθυε ρεχιεντεµε ντε ελ αγροτυρισµο σε ηα ινχορποραδο χοµο
νυεϖα αλτερνατιϖα δε ινγρεσοσ θυε ηα περµιτιδο φορταλεχερ λα χυλτυρα χαφετερα, λογρανδο σερ ρεχονοχιδα πορ λα
Υνεσχο, χοµο Πατριµονιο χυλτυραλ ψ τυρστιχο δε λα ηυµανιδαδ. Ελ νυεϖο ρετο δελ σεχτορ χαφετερο εσ δισε〉αρ
εστρατεγιασ θυε µεϕορεν συ νιϖελ δε συστενταβιλιδαδ ψ γεστι⌠ν αµβιενταλ, σιν εµβαργο, νο εξιστεν εστυδιοσ χλαροσ
σοβρε λα σιτυαχι⌠ν αµβιενταλ δε λασ αχτιϖιδαδεσ αγροτυρστιχασ εν εστασ υνιδαδεσ, πορ λο ταντο, ελ πρεσεντε εστυδιο
εξπλορ⌠ ψ ρεχογι⌠ ινφορµαχι⌠ν σοβρε λα γεστι⌠ν δε λα συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ δε λασ υνιδαδεσ εµπρεσαριαλεσ
ρυραλεσ χαφετερασ δεδιχαδασ αλ αγροτυρισµο εν εστε δεπαρταµεντο, πορ µεδιο δε υνα µατριζ δε ινδιχαδορεσ
αµβιενταλεσ δισε〉αδοσ παρα προµοϖερ ελ δεσαρρολλο σοστενιβλε δελ τυρισµο εν Χολοµβια. Λοσ ρεσυλταδοσ
µοστραρον υν βυεν υσο δελ ρεχυρσο αγυα, ψ αλ µισµο τιεµπο σε εϖιδενχιαλα νεχεσιδαδ δε ρεαλιζαρ αϕυστεσ α λοσ
kpfkecfqtgu"tgurgevq" c"fkhgtgpekct" gn"eqpuwoq" ÐÝlqÑ"gp" ncu"vgorqtcfcu" vwtuvkecu"dclc"{" cnvc0"Kiwcnogpvg" ug"
πονε σοβρε λα µεσα δε δισχυσι⌠ν λα νεχεσιδαδ δε χονοχερ λα ρεπρεσενταχι⌠ν µενταλ δε λοσ ινδιϖιδυοσ φρεντε α λα
tgncek„p"equvq1dgpgÝekq"fg"nc"iguvk„p"codkgpvcn."tguecvct"gn"jwocpkuoq"fgpvtq"fg"ncu"guvtcvgikcu"{"gn"rcrgn"fg"
λασ υνιϖερσιδαδεσ παρα φορταλεχερ ελ δεσαρρολλο συστενταβλε εν λασ ρεγιονεσ.
Παλαβρασ χλαϖε: ∆εσαρρολλο σοστενιβλε, γεστι⌠ν αµβιεντ αλ, συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ,
ινδιχαδορεσ αµβιενταλεσ, εµπρεσα αγρχολα
Ενϖιρονµενταλ συσταιναβιλιτψ ατ χοφφεε αγρο−τουριστ υνιτσ
ιν τηε δεπαρτµεντ οφ Θυινδιο
Αβστραχτ
Ιν τηε δεπαρτµεντ οφ Θυινδιο, Χολοµβια, χοφφεε χροπ ηασ ρεπρεσεντεδ τηε εχονοµιχ ανδ σοχιαλ βασισ φορ
ocp{"hcoknkgu"hqt"oqtg"vjcp"Ýxg"fgecfgu."cnvjqwij"kp"vjg"ncuv"rgtkqfu"qh"vkog."citq/vqwtkuo"jcu"dggp"kpeqtrqtcvgf"
ασ α νεω αλτερνατιϖε φορ ινχοµε, ωηιχη ηασ στρενγτηενεδ χοφφεε χυλτυρε, ανδ αχηιεϖεδ ΥΝΕΣΧΟ ρεχογνιτιον ασ
α Χυλτυραλ ανδ Τουριστ Πατριµονψ οφ Ηυµανιτψ. Τηε νεω χηαλλενγε φορ χοφφεε σεχτορ ισ το δεσιγν στρατεγιεσ το
ιµπροϖε συσταιναβιλιτψ, ανδ ενϖιρονµενταλ µαναγεµεντ; ηοωεϖερ, τηερε αρε νο χλεαρ στυδιεσ ον ενϖιρονµενταλ
σιτυατιον οφ αγρο−τουριστ αχτιϖιτιεσ ατ τηεσε υνιτσ; τηερεφορε, τηισ στυδψ εξπλορεδ ανδ χολλεχτεδ ινφορµατιον
ον ενϖιρονµενταλ συσταιναβιλιτψ µαναγεµεντ οφ χοφφεε ρυραλ βυσινεσσ υνιτσ δεδιχατεδ το αγρο−τουρισµ ιν τηισ
δεπαρτµεντ, βψ µεανσ οφ α µατριξ οφ ενϖιρονµενταλ ινδεξεσ δεσιγνεδ το προµοτε συσταιναβλε δεϖελοπµεντ οφ
τουρισµ ιν Χολοµβια. Ρεσυλτσ ρεϖεαλεδ προπερ υσε οφ ωατερ ρεσουρχε, ανδ ατ τηε σαµε τιµε, ιτ ωασ φουνδ τηε
pggf"qh"cflwuvkpi"kpfgzgu"kp"qtfgt"vq"fkhhgtgpvkcvg"ÐÝzgfÑ"eqpuworvkqp" fwtkpi"nqy"vqwtkuo"ugcuqpu."cpf"jkij"
σεασονσ. Λικεωισε, τηε δισχυσσιον συργεδ ον τηε νεεδ οφ λεαρνινγ µενταλ ρεπρεσεντατιον οφ ινδιϖιδυαλσ ιν φροντ
qh"equv/dgpgÝv"tgncvkqpujkr"qh"gpxktqpogpvcn"ocpcigogpv."tguewg"jwocpkuo"ykvjkp"uvtcvgikgu."cpf"vjg"tqng"qh"
Υνιϖερσιτιεσ ιν ορδερ το στρενγτηεν συσταιναβλε δεϖελοπµεντ ιν τηε ρεγιονσ.
Κεψωορδσ: Συσταιναβλε δεϖελοπµεντ, ενϖιρονµενταλ µαναγεµεντ, ενϖιρονµενταλ συσταιναβιλιτψ,
ενϖιρονµενταλ ινδεξεσ, αγριχυλτυραλ χοµπανψ.
,"Kpxguvkicek„p""gzrnqtcvqtkc"" fg""nc""ogfkek„p"" fg""nc""uwuvgpvcdknkfcf" "codkgpvcn""fg"" ncu""wpkfcfgu""gortguctkcngu" "citeqncu""
δεδιχαδασ αλ χυλτιϖο δελ χαφ ψ τυρισµο εν ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο Χολοµβια.
Ινϖεστιγαχι⌠ν
KUUPRtkpv
KUUP"*G+
ηττπ://χοντεξτο.υγχα.εδυ.χο
Ρεϖιστα
51
Χοντεξτο 4 2015
Ιντροδυχχι⌠ν
Εν ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο χοµο εν ελ ρεστο δελ
πασ, ελ χυλτιϖο δελ χαφ ηα σιδο υνα λαβορ εµινεντεµεντε
φαµιλιαρ δεσαρρολλαδα εν πεθυε〉ασ υνιδαδεσ, λα χυαλ
χονστιτυψε λα βασε εχον⌠µιχα ψ σοχιαλ δεσδε ηαχε µ〈σ
fg" 7" ffiecfcu" *Eƒtfgpcu." 3;;5+." {" c" nq" nctiq" fg" gnncu."
λοσ χυλτιϖαδορεσ ηαν ινχορποραδο µεϕορασ θυε ϖαν
fgufg" pwgxcu" xctkgfcfgu." jcuvc" nc" fkxgtukÝecek„p" fg"
συσ αχτιϖιδαδεσ προδυχτιϖασ ινχλυψενδο ελ αγροτυρισµο,
µυχηοσ δε εστοσ χαµβιοσ σε διερον χοµο ρεσπυεστα α λα
χρισισ εχον⌠µιχα δε λοσ χαφετεροσ πορ λα φυερτε χαδα δε
λοσ πρεχιοσ ιντερναχιοναλεσ δελ γρανο χοµο χονσεχυενχια
δε λα ρυπτυρα δελ Παχτο Μυνδιαλ δελ Χαφ ψ ελ χοστο δελ
χοντρολ δε νυεϖασ πλαγασ ψ ενφερµεδαδεσ χοµο λα βροχα
{" nc" tq{c" *Ctcpiq." 3;;9+0" Guvqu" ecodkqu" jcp" nqitcfq"
γενεραρ ϖαριοσ ιµπαχτοσ ποσιτιϖοσ χοµο οτρασ φυεντεσ
δε ινγρεσοσ, ελ φορταλεχιµιεντο δε λα ιδεντιδαδ χυλτυραλ ψ
σοχιαλ; λογρανδο θυε εν ελ α〉ο 2011 τοδοσ λοσ µυνιχιπιοσ
χαφετεροσ δελ δεπαρταµεντο εξχεπτο υνο, φυεραν
δεχλαραδοσ πορ λα Υνεσχο: πατριµονιο χυλτυραλ ψ τυρστιχο
δε λα ηυµανιδαδ εν ελ χυαλ λοσ χυλτιϖοσ δε χαφ σον παρτε
fgn" rckuclg" ewnvwtcn" *xgt" Ýiwtc" 3+." fƒpfqng" wpc" pwgxc"
fkogpuk„p"{"tgurqpucdknkfcf"c"nqu"ecÝewnvqtgu"fg"nc"tgik„p0"
Νο οβσταντε, εστασ αχτιϖιδαδεσ αγροτυρστιχασ εµπιεζαν α
igpgtct"korcevqu"ukipkÝecvkxqu"gp" ncu"hwgpvgu"fg"ciwc." nc"
γενεραχι⌠ν δε µαψορ χαντιδαδ δε ρεσιδυοσ ινοργ〈νιχοσ ψ
οτροσ, λοσ χυαλεσ εµπιεζαν α προδυχιρ αφεχταχιονεσ σοβρε
λοσ διφερεντεσ ρεχυρσοσ δε λα νατυραλεζα.
∆εβιδο α λα ιµπορτανχια θυε ρεπρεσεντα παρα ελ
δεπαρταµεντο ψ λα ναχι⌠ν λα αχτιϖιδαδ αγροτυρστιχα εν
λασ υνιδαδεσ χαφετερασ, σε ηαχε φυνδαµενταλ φορταλεχερ
τοδασ λασ εστρατεγιασ θυε αψυδεν α µεϕοραρ συ νιϖελ
δε συστενταβιλιδαδ, ψ εϖιταρ ελ αλτο χοστο εχον⌠µιχο
ψ σοχιαλ θυε τενδρα υνα ινα δεχυαδα γεστι⌠ν δε λοσ
ρεχυρσοσ νατυραλεσ. Σιν εµβαργο, τοδαϖα νο σον χλαροσ
λοσ προχεσοσ δε σενσιβιλιζαχι⌠ν ψ χονχερταχι⌠ν παρα λα
γεστι⌠ν συστενταβλε, πορ εϕεµπλο εν Χολοµβια σε ηαν
fgÝpkfq"cniwpqu"etkvgtkqu"gurgeÝequ"rctc"nc"eqpuvtweek„p"
δε πολτιχασ δε συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ. Αδεµ〈σ, σε ηα
δαδο λα οπορτυνιδαδ α λοσ ενχαργαδοσ δε συ ελαβοραχι⌠ν, δε
gueqigt"nc"ogvqfqnqic"rctc"nc"Gxcnwcek„p"fg"nqu"Korcevqu"
Codkgpvcngu" *GKC+." nq" ewcn" jc" eqpfwekfq" gp" tgrgvkfcu"
οχασιονεσ αλ εµπλεο δε µετοδολογασ θυε πρεσενταν
υν αλτο γραδο δε συβϕετιϖιδαδ εν λα ϖαλοραχι⌠ν δε λα
ιµπορτανχια δε λοσ ιµπαχτοσ, δεβιδο αλ υσο ινδισχριµιναδο
δε ϖαριαβλεσ χυαλιτατιϖασ ψ ασιγναχι⌠ν δε πονδεραχιονεσ
ukp" wp" cfgewcfq" gphqswg" {" lwuvkÝecek„p" eqpegrvwcn"
(Λαωρενχε, 2007). Αδιχιοναλµεντε λασ µετοδολογασ
νο περµιτεν χορρελαχιοναρ λα εταπα δε εϖαλυαχι⌠ν δε λοσ
ιµπαχτοσ αµβιενταλεσ χον λα ελαβοραχι⌠ν δε υν πλαν δε
µανεϕο (Μαρτνεζ, 2010).
∆ε ιγυαλ µανερα, λασ µετοδολογασ υτιλιζαδασ εν Χολοµβια
σον ιµπορταδασ δε πασεσ χον οτροσ µοδελοσ δε δεσαρρολλο,
δονδε λασ χονδιχιονεσ σον τοταλµεντε διστιντασ, νο σολο εν
λοσ σιστεµασ εχολ⌠γιχοσ, σινο ταµβιν εν λασ χονδιχιονεσ
σοχιοεχον⌠µιχασ, χυλτυραλεσ, πολτιχασ, τεχνολ⌠γιχασ ψ
lwtfkecu0"*Gtc¦q." 3;;:+0" Guvc"tgcnkfcf" fglc" gp"gxkfgpekc"
λα ιµπλεµενταχι⌠ν δε µτοδοσ ε ινστρυµεντοσ σιν πρεϖιο
αν〈λισισ δελ χοντεξτο, λο θυε διστορσιονα λοσ ρεσυλταδοσ ψ
ελ αν〈λισισ θυε σοβρε λοσ µισµοσ σε ρεαλιζα, πορ λο χυαλ
ug"tgswkgtg" eqpvct" eqp"kphqtocek„p" rtqrkc" swg" tgÞglg"nc"
ρεαλιδαδ δελ πασ ψ λα ρεγι⌠ν.
Gp" eqpuwnvcu" tgcnk¦cfcu" gp" gn" c‚q" 4235." rqt" nqu"
ινϖεστιγαδορεσ α λα Χορποραχι⌠ν Ρεγιοναλ δελ Θυινδο
(ΧΡΘ), εντιδαδ ενχαργαδα δε ϖελαρ πορ ελ πατριµονιο
αµβιενταλ δελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο, σε πυδο
eqpuvcvct"swg"pq"gzkuvg"wpc"enctc"fgÝpkek„p"fg"kpfkecfqtgu"
δε ιµπαχτο δελ αγροτυρισµο εν λοσ ρεχυρσοσ νατυραλεσ δελ
παισαϕε χαφετερο. Ψ αλ ρεϖισαρ λοσ εστυδιοσ πρελιµιναρεσ
ρεαλιζαδοσ παρα λα χονστρυχχι⌠ν χονϕυντα χον λα χοµυνιδαδ
δελ Πλαν δε µανεϕο ιντεγραδο δε ρεχυρσοσ νατυραλεσ δελ
µυνιχιπιο δε Σαλεντο, χονσιδεραδα υνα δε λασ ποβλαχιονεσ
µ〈σ ιµπορταντεσ δελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο εν χυαντο
αλ νµερο δε πεθυε〉ασ εµπρεσασ ρυραλεσ θυε δεπενδαν δελ
τυρισµο εν ελ α〉ο 2007, υνο δε λοσ πρινχιπαλεσ προβλεµ ασ
ρελαχιοναδοσ χον ελ ιµπαχτο δελ τυρισµο αµβιενταλ φυε
λα χαρενχια δε µεδιχιονεσ ψ χοντρολεσ, λο χυαλ ϖα δε λα
µανο χον λα χαρενχια δε ινφορµαχι⌠ν εσταδστιχα εν
ελ δεπαρταµεντο. Ελ δεσαρρολλο συστενταβλε ρεθυιερε
eqpuvcpvg"oqpkvqtgq"fg"nqu"korcevqu"igpgtcfqu."eqp"gn"Ýp"
δε ποδερ ιντροδυχιρ µεδιδασ πρεϖεντιϖασ ψ χορρεχτιϖασ εν
ελ µοµεντο µ〈σ οπορτυνο (Μεδινα, 2007).
Παρα αλχανζαρ µαψορεσ νιϖελεσ δε χοµπετιτιϖιδαδ,
rtqfwevkxkfcf"{" gÝekgpekc" gp"gn" ocpglq" fg"nqu" tgewtuqu."
δεντρο δε υν µαρχο δε δεσαρρολλο συστενταβλε εσ νεχεσαριο
θυε λασ εµπρεσασ ε ινστιτυχιονεσ χυεντεν χον ινφορµαχι⌠ν
ε ινστρυµεντοσ περτινεντεσ, θυε χονδυζχα α λα εϖαλυαχι⌠ν
πρεχισα ψ περµανεντε δελ εφεχτο δε συσ αχχιονεσ ψ πυεδαν
χονστρυιρ δε µανερα οπορτυνα λοσ χορρεσπονδιεντεσ
προγραµασ δε µεϕοραµιεντο χοντινυο. Εν εστε σεντιδο,
λα πρεσεντε ινϖεστιγαχι⌠ν εξπλορ⌠ ψ ρεχογι⌠ ινφορµαχι⌠ν
σοβρε λα γεστι⌠ν δε λα συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ δε λασ
52 Χοντεξτο 4 2015
υνιδαδεσ εµπρεσαριαλεσ ρυραλεσ δεδιχαδασ αλ αγροτυρισµο
εν ελ Θυινδο, πορ µεδιο δε υνα µατριζ δε ινδιχαδορεσ
τοµαδοσ δε λα νορµα τχνιχα ΝΤΣ ΤΣ σεχτοριαλ
χολοµβιανα 002, θυε προµυεϖε ελ δεσαρρολλο σοστενιβ λε
δελ τυρισµο εν Χολοµβια.
Λα ινϖεστιγαχι⌠ν σε δεσαρρολλ⌠ δυραντε χυατρο µεσεσ,
σοβρε λασ υνιδαδεσ εµπρεσαριαλεσ αγρχολασ θυε σε δεδιχαν
αλ αγροτυρισµο ψ αλ χυλτιϖο δελ χαφ εν φορµα σιµυλτ〈νεα,
εν λοσ 12 µυνιχιπιοσ θυε χονφορµαν ελ δεπαρταµεντο δελ
Θυινδο, χον ελ προπ⌠σιτο δε χονοχερ λα γεστι⌠ν δε διχηασ
υνιδαδεσ ψ χονϖερτιρσε εν υν ινσυµο δε δισχυσι⌠ν παρα λα
πλανεαχι⌠ν δε λασ εστρατεγιασ δε δεσαρρολλο συστενταβλε εν
λα ρεγι⌠ν.
Περσπεχτιϖα τε⌠ριχα
Ελ ενφοθυε χονχεπτυαλ δε λα ινϖεστιγαχι⌠ν σε γενερ⌠
δεσδε τρεσ σεχχιονεσ: Ελ ασπεχτο φορµαλ, λοσ χονχεπτοσ
εχον⌠µιχοσ ψ λα χοντεξτυαλιζαχι⌠ν δε λασ υνιδαδεσ
χαφετερασ δελ Θυινδο θυε ινχλυψεν αχτιϖιδαδεσ
αγροτυρστιχασ χον υνα γεστι⌠ν συστενταβλε.
Εν λα πριµερα σεχχι⌠ν σε ρεϖισαρον ασπεχτοσ φορµαλεσ
εν ελ µαρχο ιντερναχιοναλ ψ ναχιοναλ, ινιχιανδο χον Λα
Χονφερενχια δε λασ Ναχιονεσ Υνιδασ σοβρε ελ Μεδιο
Αµβιεντε, ρευνιδα εν Εστοχολµο δελ 5 αλ 16 δε ϕυνιο δε
3;94."swg" cngtv„"uqdtg" nc"korqtvcpekc" fg"nc" rtqvgeek„p" {"
µεϕοραµιεντο δελ µεδιοαµβιεντε πορ παρτε δε τοδοσ λοσ
σερεσ ηυµανοσ ψ υν δεβερ δε τοδοσ λοσ γοβιερνοσ, πορ σερ
υνα χυεστι⌠ν φυνδαµενταλ θυε αφεχτα ελ βιενεσταρ δε λοσ
πυεβλοσ ψ ελ δεσαρρολλο εχον⌠µιχο δελ µυνδο εντερο.
∆υραντε λα ρευνι⌠ν δε λα Οργανιζαχι⌠ν δε λα Ναχιονεσ
Υνιδασ, ρεαλιζαδα εν σεπτιεµβρε δε 2000, χρεα υνα
αλιανζα µυνδιαλ, λλαµαδα Χυµβρε δελ Μιλενιο, εν λα σε
ρεχονοχε εξπλχιταµεντε λα δεπενδενχια ρεχπροχα εντρε
ελ χρεχιµιεντο, λα ρεδυχχι⌠ν δε λα ποβρεζα ψ ελ δεσαρρολλο
σοστενιβλε, ψ α συ ϖεζ σε χονχρεταν ψ φορµυλαν 8 οβϕετιϖοσ
{"43"ogvcu"ewcpvkÝecdngu." eqpqekfqu"eqoq"nqu" Qdlgvkxqu"
δε ∆εσαρρολλο δελ Μιλενιο (Ο∆Μ). Εστε σε χονσιδερα
ελ πριµερ µαρχο δε µονιτορεο δε 48 ινδιχαδορεσ θυε
δεβαν χορρεσπονδερ α λοσ 8 Οβϕετιϖοσ µενχιοναδοσ.
Ποστεριορµεντε εν ελ α〉ο 2007, λοσ ινδιχαδορεσ αυµενταρον
c" 82." ewcpfq" gn" Itwrq" Kpvgt/Cigpekcn" {" Gzrgtvqu" gp"
kpfkecfqtgu"QFO"*KCGI+." rtgugpvcp"gp" nc"84²" uguk„p"fg"
λα Ασαµβλεα Γενεραλ δε λασ Ναχιονεσ Υνιδασ, ελ νυεϖο
octeq"qÝekcn"fg"oqpkvqtgq0
Gp"Eqnqodkc."ug"rtqownic"nc" Ng{";;"gp"fkekgodtg" 44"fg"
3;;5."nc"ewcn"etgc"gn"Okpkuvgtkq"fgn" Ogfkq"Codkgpvg"{"ug"
οργανιζα ελ Σιστεµα Ναχιοναλ Αµβιενταλ (Σινα); εστα λεψ
συργε χοµο υνα ρεσπυεστα δε λοσ χοµπροµισοσ µυνδιαλεσ
ασυµιδοσ εν λα Χυµβρε δε Ριο δε ϑανειρο ρεαλιζαδα εν
3;;4."{" swg" vcodkfip" gu"nncocfc" nc" Ewodtg" fg" nc"vkgttc."
σοβρε ελ Μεδιο Αµβιεντε ψ ∆εσαρρολλο σοστενιβλε.
∆ε ιγυαλ φορµα Χολοµβια χυεντα χον ελ σιστεµα δε
ινδιχαδορεσ δε χοµπετιτιϖιδαδ παρα ελ σεχτορ τυρστιχο
χολοµβιανο προπυεστο πορ ελ Μινιστεριο δε Χοµερχιο
Kpfwuvtkc ψ Τυρισµο εν 2008, δονδε λα νορµα τχνιχα
ΝΤΣ−ΤΣ σεχτοριαλ χολοµβιανα 002, προµυεϖε ελ δεσαρρολλο
σοστενιβλε δε λασ αχτιϖιδαδεσ δεριϖαδασ δελ σεχτορ. Εν
χυαντο αλ δεπαρταµεντο, Ελ πλαν δεχεναλ εστρατγιχο δε
δεσαρρολλο τυρστιχο δελ Θυινδο 2005 −2015, τιενε χοµο
ϖισι⌠ν: [] εν ελ α〉ο 2015 ελ Θυινδο σε χονσολιδαρ〈
χοµο δεστινο τυρστιχο ρυραλ α νιϖελ ναχιοναλ χον χριτεριοσ
δε σοστενιβιλιδαδ [...]1.
Εστοσ ασπεχτοσ φορµαλεσ, εστ〈ν ενµαρχαδοσ δεντρο δε υνοσ
χονχεπτοσ εχον⌠µιχοσ θυε οριενταν λα γεστι⌠ν αµβιενταλ
δε λασ Υνιδαδεσ Εµπρεσαριαλεσ Αγρχολασ, σιενδο ελ
πριµερο δε ελλοσ ελ χονχεπτο δε δεσαρρολλο σοστενιβλε, θυε
σε υτιλιζ⌠ πορ πριµερα ϖεζ εν ελ ινφορµε δε λασ Ναχιονεσ
Υνιδασ πορ υνα χοµισι⌠ν ενχαβεζαδα πορ λα σε〉ορα Γρο
Jctngo" Dtwpfvncpf" *QPW." 3;94+0" Gn" ewcn" hwg" fgÝpkfq"
χοµο ελ δεσαρρολλο θυε σατισφαχε λασ νεχεσιδαδεσ αχτυαλεσ
δε λασ περσονασ σιν χοµπροµετερ λα χαπαχιδαδ δε λασ
φυτυρασ γενεραχιονεσ παρα σατισφαχερ λασ συψασ; εστε
χονχεπτο γενεραλµεντε σε υσα εν εσπα〉ολ χοµο σιν⌠νιµο
δε σοστενιβλε, σιν εµβαργο, παρα ελ πρεσεντε τραβαϕο σε
τοµα συστενταβλε, χοµο ελ θυε µ〈σ σε αϕυστα α λα χαπαχιδαδ
αυτ⌠νοµα δε συστενταρσε πορ σ σολο, εσ δεχιρ, χονσιστε εν
λα χαπαχιδαδ δελ σιστεµα δε υτιλιζαρ λα αυτογεστι⌠ν παρα
γενεραρ λοσ ινγρεσοσ νεχεσαριοσ πρεσερϖανδο λοσ ρεχυρσοσ
νατυραλεσ.
Εν λα ϑορναδα δε Αρθυιτεχτυρα ψ Υρβανισµο δενοµιναδα
Ηαχια υνα νυεϖα χοµπρενσι⌠ν δελ η〈βιτατ, ρεαλιζαδα εν ελ
c‚q"422;."gp" nc"Wpkxgtukfcf"fg" Swknogu."gp"nc" rtqxkpekc"
δε Βυενοσ Αιρεσ, Αργεντινα, υν γρυπο δε εξπλοραδορεσ
δε λα συστενταβιλιδαδ δε Χολοµβια, Μξιχο ψ Αργεντινα
ρεαλιζαρον υν χοµπαρατιϖο δελ χονχεπτο δε συστενταβλε,
δεσδε ελ γνερο ηυµανο χοµο ταλ, ανοτανδο θυε: πορ
συ νατυραλεζα, λοσ ηοµβρεσ σον σοστενιβλεσ, περο νο σον
1. Νορµατιϖιδαδ παρα εσταβλεχερ ρεθυισιτοσ µνιµοσ δε ινσταλαχιονεσ ψ σερϖιχιοσ
παρα ελ φυνχιοναµιεντο δε λοσ αλοϕαµιεντοσ ρυραλεσ δελ ∆επαρταµεντο δελ Θυινδο.
Σεχρεταρα δε Τυρισµο ψ Χυλτυρα. Γοβερναχι⌠ν δελ Θυινδο. Π〈γινα 4.
53
Χοντεξτο 4 2015
συστενταβλεσ, µιεντρασ θυε λασ µυϕερεσ σον συστενταβλεσ,
ρεσαλτανδο θυε λα διφερενχια εσ ταν ραδιχαλ, χοµο σαβερ
θυε λοσ ηοµβρεσ πυεδεν χονχεβιρ, µασ νο συµινιστραρ
παρα µαντενερ λα ϖιδα δε λο χονχεβιδο, µιεντρασ θυε λα
µυϕερ πυεδε χονχεβιρ ψ δαρ συστεντο εν ελ ϖιεντρε, δαρ
α λυζ ψ σεγυιρ συστεντανδο δεσδε συ νατυραλεζα µισµα,
εσ δεχιρ, θυε ελ τρµινο δε συστενταβλε πυεδε απλιχαρσε
εν διστιντοσ χαµποσ, χοµο λα εχονοµα, αδµινιστραχι⌠ν,
δεσαρρολλο, προδυχχι⌠ν, εντρε οτροσ.
Αχορδε χον ελ οβϕετιϖο εσενχιαλ δε λα εχονοµα, θυε βυσχα
ασιγναρ δε λα µεϕορ µανερα ποσιβλε λοσ ρεχυρσοσ θυε σον
εσχασοσ ο λιµιταδοσ, σε προπονε υν νυεϖο χονχεπτο δεντρο
δε λα εχονοµα, θυε περµιτα αλχανζαρ λα συστενταβιλιδαδ
εν λασ υνιδαδεσ προδυχτιϖασ: λα εχονοµα ϖερδε, λα χυαλ σε
fgÝpg"eqoq"Ðwpc"geqpqoc"swg"fgdg"oglqtct"gn"dkgpguvct"
δελ σερ ηυµανο ψ λα εθυιδαδ σοχιαλ, α λα ϖεζ θυε ρεδυχε
ukipkÝecvkxcogpvg"nqu"tkguiqu"codkgpvcngu"{"ncu"guecugegu"
εχολ⌠γιχασ. Εν συ φορµα µ〈σ β〈σιχα, υνα εχονοµα ϖερδε
σερα αθυελλα θυε τιενε βαϕασ εµισιονεσ δε χαρβονο,
wvknk¦c" nqu" tgewtuqu" fg" hqtoc" gÝekgpvg" {" gu" uqekcnogpvg"
ινχλυψεντε (ΠΝΥΜΑ, 2011)
Wpc" xg¦" " enctkÝecfq" gn" eqpegrvq" fg" uwuvgpvcdng."
ποδεµοσ τενερλο χοµο µαρχο παρα εξπλοραρ ελ νιϖελ δε
συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ δε λασ υνιδαδεσ εµπρεσαριαλεσ
αγρχολασ δεδιχαδασ αλ τυρισµο εν ελ δεπαρταµεντο δελ
Θυινδο. Τενιενδο εν χυεντα θυε ελ τυρισµο εσ υνα αχτιϖιδαδ
θυε συελε σερ ϖιστα χοµο υνα οπορτυνιδαδ δε χρεχιµιεντο;
νο οβσταντε, ασπεχτοσ ταλεσ χοµο ελ αβαστεχιµιεντο
fg" ciwc" rqvcdng." nc" fkurqukek„p" Ýpcn" fg" nqu" tgukfwqu." nc"
χοµπατιβιλιδαδ δε λοσ υσοσ δελ συελο, ελ αγοταµιεντο δε
λοσ ρεχυρσοσ νατυραλεσ, λα διστριβυχι⌠ν εσπαχιοτεµποραλ δε
λοσ τυριστασ, λασ χαπαχιδαδεσ δε χαργα (Οχηοα, 2004), ετχ.,
δεβεν σερ χονσιδεραδοσ χυιδαδοσαµεντε παρα γαραντιζαρ
συ συστενταβιλιδαδ.
Nc" Qticpk¦cek„p" Owpfkcn" fgn" Vwtkuoq." fgÝpg" nqu"
λινεαµιεντοσ ψ πρ〈χτιχασ αδµινιστρατιϖασ παρα λογραρ υν
δεσαρρολλο συστενταβλε δε λα αχτιϖιδαδ τυρστιχα, λοσ χυαλεσ
σον απλιχαβλεσ α τοδασ λασ φορµασ, εν τοδο τιπο δε δεστινοσ
ινχλυψενδο ελ τυρισµο µασιϖο ψ λοσ διϖερσοσ σεγµεντοσ
fgn" ogtecfq0" Nc" uwuvgpvcdknkfcf" ug" tgÝgtg" c" curgevqu"
αµβιενταλεσ, εχον⌠µιχοσ ψ σοχιοχυλτυραλεσ δελ δεσαρρολλο
τυρστιχο ψ δεβε εσταβλεχερσε υν βαλανχε εν εστασ τρεσ
διµενσιονεσ παρα γαραντιζαρ συ συστενταβιλιδαδ α λαργο
πλαζο. Πορ ταντο, ελ τυρισµο συστενταβλε δεβε: 1. Ηαχερ
⌠πτιµο υσο δε λοσ ρεχυρσοσ αµβιενταλεσ θυε χονστιτυψεν
ελεµεντοσ χλαϖε εν ελ δεσαρρολλο δελ τυρισµο, µαντενιενδο
λοσ προχεσοσ εχολ⌠γιχοσ εσενχιαλεσ ψ αψυδανδο α χονσερϖαρ
λα ηερενχια νατυραλ ψ λα βιοδιϖερσιδαδ. 2. Ρεσπεταρ λα
αυτεντιχιδαδ σοχιοχυλτυραλ δε λασ χοµυνιδαδεσ ρεχεπτορασ,
χονσερϖαρ συ χονοχιµιεντο τραδιχιοναλ, ϖιϖα ηερενχια
χυλτυραλ,ϖαλορεσ τραδιχιοναλεσ ψ χοντριβυιρ αλ εντενδιµιεντο
kpvgtewnvwtcn"{"c"nc"vqngtcpekc0"50"Jcegt"xkcdngu."qrgtcekqpgu"
geqp„okecu" fg" nctiq" rnc¦q." rtqxg{gpfq" dgpgÝekqu"
σοχιοεχον⌠µιχοσ α τοδοσ λοσ αγεντεσ ινχλυψενδο εµπλεο
εσταβλε ψ οπορτυνιδαδεσ δε ινγρεσο χρεχιεντε ψ σερϖιχιοσ
σοχιαλεσ παρα λασ χοµυνιδαδεσ ρεχεπτορασ θυε χοντριβυψαν
α αλιϖιαρ λα ποβρεζα. (ΟΜΤ 2004).
Πορ λο ταντο, λοσ αντεριορεσ λινεαµιεντοσ
αδµινιστρατιϖοσ, δεβεν τενερσε εν χυεντα εν
λα γεστι⌠ν αµβιενταλ δελ τυρισµο ρυραλ, ελ χυαλ
ug" rwfg" fgÝpkt" eqoq
τυρστιχα ο δε εσπαρχιµιεντο θυε σε δεσαρρολλε
εν ελ µεδιο ρυραλ ψ 〈ρεασ νατυραλεσ, χοµπατιβλεσ
χον ελ δεσαρρολλο σοστενιβλε. Εστο λτιµο ιµπλιχα
περµανενχια ψ απροϖεχηαµιεντο ⌠πτιµο
δε λοσ ρεχυρσοσ, ιντεγραχι⌠ν δε λα ποβλαχι⌠ν
λοχαλ, πρεσερϖαχι⌠ν ψ µεϕορα δελ εντορνο, εν
χοντραποσιχι⌠ν αλ χονχεπτο δε λα µ〈ξιµα
ρενταβιλιδαδ (Μαρτνεζ, 2000).
Ματεριαλεσ ψ µτοδοσ
Λα ινϖεστιγαχι⌠ν προπυεστα φυε δε τιπο χυαντιτατιϖο
ψ απλιχαδο εν λα χυαλ
σε ρετοµ⌠ ελ χονοχιµιεντο
γενεραδο εν ελ τεµα δε ινδιχαδορεσ παρα λα
µεδιχι⌠ν δελ
ιµπαχτο α µβιενταλ προδυχιδο πορ λασ
διφερεντεσ αχτιϖιδαδεσ αγροτυρστιχασ.
Χορρεσπονδε
αδεµ〈σ αλ χαµπο δε λα ινϖεστιγαχι⌠ν δεσχριπτιϖα,
εν δονδε λοσ
ινϖεστιγαδορεσ α χοπιαρον δελ µιχρο
ψ δελ
µαχροεντορνο λοσ ελεµεντοσ δισπονιβλεσ
εν ελ τεµα δε ινδιχαδορεσ παρα λα µεδιχι⌠ν
δε
ιµπαχτοσ αµ βιενταλεσ χαυσαδοσ πορ λασ αχτιϖιδαδεσ
τυρστιχασ, αδεµ〈σ σε ρεϖισαρον εξπεριενχιασ ποσιτιϖασ
ψ νεγατιϖασ δε εϖαλυαχιονεσ αντεριορ εσ εν εστε
µισµο τεµα,
eqp"gn"Ýp"fg"crnkectncu"c"nqu"rtqr„ukvqu"
δελ εστυδιο.
Σε απλιχαρον 212 ενχυεστασ δε µανερα προγραµαδα ψ
χονχερταδα χον λοσ προπιεταριοσ ο αδµινιστραδορεσ δε λασ
υνιδαδεσ προδυχτιϖασ ρυραλεσ, απλιχανδο υν χυεστιοναριο
πρεϖιαµεντε δισε〉αδο πορ λοσ ινϖεστιγαδορεσ, δε ταλ
µανερα θυε περµιτιερα ρευνιρ λα ινφορµαχι⌠ν νεχεσαρια
παρα χονστρυιρ λοσ ινδιχαδορεσ.
54 Χοντεξτο 4 2015
Λασ υνιδαδεσ εντρεϖισταδασ χορρεσπονδεν α υνα µυεστρα,
eqp" wp" pkxgn" fg" eqpÝcp¦c" opkoq" fgn" ;7" '." fg"
αχυερδο χον ελ νµερο τοταλ δε υνιδαδεσ ρυραλεσ εν ελ
fgrctvcogpvq"fgn"Swkpfq"swg"tgrqtvcp"fg"ocpgtc"qÝekcn"
αχτιϖιδαδ αγροτυρστιχα, θυε σεγν ελ ινφορµε δε Χ〈µαρα
δε Χοµερχιο δε Αρµενια α〉ο 2012, χορρεσπονδε α 470, εσ
δεχιρ, ελ υνιϖερσο παρα ελ εστυδιο.
Πορ τραταρσε δε υνα ινϖεστιγαχι⌠ν δε τιπο χυαντιτατιϖο
σε απλιχαρον ενχυεστασ πορ µεδιο δε υν χυεστιοναριο
πρεπαραδο χον αντελαχι⌠ν, θυε περµιτιερον ρεχογερ δε
φορµα χονχρετα λα ινφορµαχι⌠ν, παρα χονστρυιρ αλγυνοσ δε
λοσ ινδιχαδορεσ προπυεστοσ παρα εστα ινϖεστιγαχι⌠ν. Λασ
πρεγυντασ φυερον πριµορδιαλµεντε χερραδασ χον σελεχχι⌠ν
o¿nvkrng" *4;" rtgiwpvcu+" {" 8" rtgiwpvcu" fkeqv„okecu."
λασ ενχυεστασ σε απλιχαρον δε φορµα αλεατορια εντρε λοσ
rtqrkgvctkqu" q" cfokpkuvtcfqtgu" fg" Ýpecu" citqvwtuvkecu"
υβιχαδασ εν τοδο ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο ψ σε
δισε〉⌠ υν ενλαχε ϖιρτυαλ παρα θυε ταµβιν πυδιεραν σερ
διλιγενχιαδασ πορ ιντερνετ.
Λοσ ινδιχαδορεσ τοµαρον χοµο βασε λα νορµα
τχνιχα
ΝΤΣ−ΤΣ σεχτοριαλ χολοµβιανα 002, θυε προµυεϖε
ελ δεσαρρολλο σοστενιβλε δελ τυρισµο, εστα ενχυεστα
χονστιτυψ⌠ ελ
ινστρυµεντο πρινχιπαλ παρα ρεχογερ λα
ινφορµαχι⌠ν, χον αλγυνοσ αϕυστεσ ρεαλιζαδοσ πορ λοσ
ινϖεστιγαδορεσ θυε λα νορµα νο τιενε εν χυεντα ταλεσ
χοµο διφερενχιαρ ελ χονσυµο δε λα τεµποραδα αλτα ψ βαϕα
δε τυρισµο (ϖερ ταβλα 1). Λασ ενχυεστασ ποστεριορµεντε
φυερον ταβυλαδασ ψ αναλιζαδασ. Υνα ϖεζ οβτενιδοσ λοσ
ρεσυλταδοσ, σε ιντεγραρον α λα ινφορµαχι⌠ν οβτενιδα
δε
φυεντεσ σεχυνδαριασ.
Ρεσυλταδοσ
Εστε εστυδιο ινδιχ⌠ υν ιντερσ γενεραλ πορ λα γεστι⌠ν
αµβιενταλ εν λασ υνιδαδεσ προδυχτιϖασ χαφετερασ χον
αχτιϖιδαδ τυρστιχα εν ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο, εν
gn" swg" wp" 68.45" '" fg" gpewguvcu" hwgtqp" eqorngvcfcu."
ukp" godctiq." gn" :6" '" fg" nqu" gpewguvcfqu" pq" ewgpvcp"
χον οβϕετιϖοσ αµβιενταλεσ δεντρο δε συσ πολτιχασ
fg" cfokpkuvtcek„p." {" wp" 75.99" '" fg" ncu" wpkfcfgu" pq"
χοµπλεταρον λασ ενχυεστασ δε ινδιχαδορεσ αµβιενταλεσ,
αργυµεντανδο διφερεντεσ ραζονεσ.
Rctc" ewornkt" eqp" gn" pkxgn" fg" eqpÝcp¦c" guvkocfq" ug"
ugngeekqpctqp" cngcvqtkcogpvg" 434" Ýpecu" rtqfwevqtcu"
δε χαφ θυε χυενταν δε φορµα σιµυλτ〈νεα χον αλγν
τιπο δε αχτιϖιδαδ τυρστιχα. ∆ε εστε προχεσο σε λογρ⌠
χονχρεταρ χιτα δε µανερα εφεχτιϖα χυµπλιενδο χον λα
ενχυεστα α 20 υνιδαδεσ (εντρεϖιστ〈νδοσε α προπιεταριοσ ο
αδµινιστραδορεσ), ποστεριορµεντε σε ϖισιταρον δε φορµα
cngcvqtkc"Ýpecu"echgvgtcu" fgn"fgrctvcogpvq" eqp"cevkxkfcf"
vwtuvkec"ukp" rtgxkq"cxkuq"cwogpvcpfq" c";2" gn"p¿ogtq" fg"
ενχυεστασ εφεχτιϖασ ψ 114 υνιδαδεσ θυε νο ρεσπονδιερον
λα ενχυεστα πορ νο χονταρ χον λα ινφορµαχι⌠ν νεχεσαρια,
χαρεχερ δε τιεµπο παρα ρεσπονδερλα ο νο εσταρ αυτοριζαδοσ
παρα συµινιστραρ διχηα ινφορµαχι⌠ν.
Eqp"gn"Ýp"fg"nqitct"wp"oc{qt"pkxgn"fg"cvgpek„p"rqt"rctvg"fg"
λα ποβλαχι⌠ν οβϕετο δε λα ινϖεστιγαχι⌠ν, ελ δεπαρταµεντο δε
Μερχαδοσ ςερδεσ, δε λα Χορποραχι⌠ν Αυτ⌠νοµα Ρεγιοναλ
δελ Θυινδο, αποψ⌠ ελ εστυδιο ενϖιανδο δεσδε συ χορρεο
ινστιτυχιοναλ λα ενχυεστα ϖιρτυαλ α τοδοσ λοσ εµπρεσαριοσ
δελ σεχτορ αγροτυρστιχο, θυε σε ενχυεντραν εν λα βασε δε
δατοσ δε λα πρινχιπαλ εντιδαδ αµβιενταλ δελ δεπαρταµεντο
(σε δεϕ⌠ χονστανχια δελ αποψο βρινδαδο εν Αχτα δε ρευνι⌠ν
fgn"43"fg"qevwdtg"fg"4235+0"Eqp"guvc"¿nvkoc"eqpxqecvqtkc"
ug"rwfq"nqitct":"gpewguvcu"ghgevkxcu."cwogpvcfq"c";:0
Χον λα ινφορµαχι⌠ν ρεχογιδα σε ελαβοραρον λοσ ινδιχαδορεσ
ρεσπεχτιϖοσ, τενιενδο εν χυεντα ελ πορχενταϕε δε υνιδαδεσ
προδυχτιϖασ θυε ρεσπονδιερον λα ενχυεστα χορρεσπονδιεντε
cn"68.45" '" fg" nc" owguvtc"*g n"75.99" '" fg" nc" owguvtc"pq"
ρεσπονδι⌠ λα ενχυεστα). Ελ ρεσυµεν δε λοσ πρινχιπαλεσ
ρεσυλταδοσ σε πρεσεντα εν λα ταβλα 2.
Ελ νµερο δε ενχυεστασ οβτενιδασ αρροϕα υν
χοµπορταµιεντο δε λα γεστι⌠ν αµβιενταλ δε λασ υνιδαδεσ
προδυχτιϖασ ρυραλεσ, σιν εµβαργο, ελ νµερο δε υνιδαδεσ
ϖισιταδασ θυε µανιφεσταρον ιντερσ πορ λα γεστι⌠ν αµβιενταλ,
περο πορ διφερεντεσ ραζονεσ νο παρτιχιπαρον εφεχτιϖαµεντε
εν λα ενχυεστα φυερον δε 114 υνιδαδεσ εθυιϖαλεντεσ α υν
75.99"'"fg"nc"owguvtc0"Guvqu"tguwnvcfqu"hwgtqp"tgxkucfqu."
δισχυτιδοσ ε ιντεγραδοσ χον λα ινφορµαχι⌠ν οβτενιδα δε
φυεντεσ σεχυνδαριασ.
∆ισχυσι⌠ν δε ρεσυλταδοσ
Εστε εστυδιο, γιρ⌠ εν τορνο αλ χονοχιµιεντο δε λα
συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ εν υνιδαδεσ αγροτυρστιχασ
χαφετερασ εν ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο, βασ〈νδοσε
εν αλγυνοσ ινδιχαδορεσ δε ιµπαχτο αµβιενταλ εν λοσ
tgewtuqu"pcvwtcngu"fgn"rckuclg"echgvgtq0"Gn" 68.45"'"fg"nqu"
ενχυεσταδοσ ρεσπονδε ελ χυεστιοναριο χοµπλεταµεντε ψ
wp"75.99" '" pq" tgurqpfgp" gn"ewguvkqpctkq" rqt" fkhgtgpvgu"
ραζονεσ α πεσαρ δε λα ινσιστενχια δε λοσ ινϖεστιγαδορεσ ψ
λα σολιχιτυδ δε λα εντιδαδ αµβιενταλ δελ δεπαρταµεντο,
55
Χοντεξτο 4 2015
Ταβλα 1."Kpfkecfqtgu"g"kpuvtwogpvqu"rtqrwguvqu"rctc"eqpqegt"gn"pkxgn"fg" uwuvgpvcdknkfcf"codkgpvcn"fg"ncu" wpkfcfgu"
χαφετερασ αγροτυρστιχασ εν ελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο.
Ταβλα 2. Απροξιµαχι⌠ν α λοσ νιϖελεσ δε συστενταβιλιδαδ αµβιενταλ δε λασ υνιδαδεσ προδυχτιϖασ χαφετερασ θυε ρεαλιζαν
σιµυλτ〈νεαµεντε αχτιϖιδαδ τυρστιχα, υτιλιζανδο αλγυνοσ ινδιχαδορεσ αµβιενταλεσ προπυεστοσ πορ λα Νορµα Τχνιχα
ΝΤΣ−ΤΣ σεχτοριαλ χολοµβιανα 002.
Φυεντε: Λοσ αυτορεσ.
56 Χοντεξτο 4 2015
uwocfq"c"guvq" gn":6"'" fg"ncu"wpkfcfgu" swg"tgurqpfkgtqp"
λα ενχυεστα νο χυενταν χον οβϕετιϖοσ αµβιενταλεσ δεντρο
δε συσ πολτιχασ αδµινιστρατιϖασ; εστο ποδρα ινδιχαρ θυε
pq"jc{" enctkfcf" uqdtg"nc" tgncek„p" equvq"1 "dgpgÝekq" fg" nc"
γεστι⌠ν αµβιενταλ εν λασ µετασ δε συστενταβιλιδαδ δε λασ
υνιδαδεσ προδυχτιϖασ δελ σεχτορ αγροτυρστιχο, λα χυαλ
συµαδα αλ χονοχιµιεντο δελ χοστο εχον⌠µιχο ψ σοχιαλ
περµιτε τοµαρ δεχισιονεσ ψ αϖανζαρ εν λα σοστενιβιλιδαδ
fg"ncu"Ýpecu"echgvgtcu"*Ictec."4232+0
Εν εστε σεντιδο, ελ εχονοµιστα δελ χοµπορταµιεντο
Μαρτν Τεταζ, ηαβλα σοβρε λα ιµπορτανχια δε χονοχερ
λα ρεπρεσενταχι⌠ν µενταλ δε λοσ ινδιϖιδυοσ φρεντε α υν
τεµα, λο χυαλ αψυδα α χονχερταρ ψ λογραρ προχεσοσ δε
σενσιβιλιζαχι⌠ν, πορ εσο µενχιονα θυε: νο ιµπορτα ταντο
εντονχεσ ελ χµυλο δε ινφορµαχι⌠ν θυε σε τρασµιτα, πορ
glgornq" tgurgevq" c" nqu" dgpgÝekqu" fg" ewkfct" gn" ogfkq"
αµβιεντε (), σινο θυε λα χλαϖε εσ ελ µοδο εν θυε σε
τρασµιτε λα ινφορµαχι⌠ν (Τεταζ, 2014). Εστο αβρε λασ
περσπεχτιϖασ δε ινϖεστιγαχιονεσ ψ χονλλεϖα α πενσαρ εν
οτροσ εστυδιοσ χοµπλεµενταριοσ εν λα ρεγι⌠ν ηαστα αηορα
νο τραταδοσ, θυε αψυδεν α χονοχερ ελ χοµπορταµιεντο
δε λοσ αγεντεσ ρεσπεχτο αλ µεδιοαµβιεντε, παρα φαχιλιταρ
λα χοµυνιχαχι⌠ν ψ σενσιβιλιζαχι⌠ν ρεσπεχτο α µοδελοσ
συστενταβλεσ δε λασ υνιδαδεσ αγροτυρστιχασ.
Αλ νο εξιστιρ υν εστυδιο αντεριορ χον ινδιχαδορεσ αµβιενταλεσ
εν λασ υνιδαδεσ χαφετερασ τυρστιχασ, λοσ ρεσυλταδοσ δε λοσ
ινδιχαδορεσ χονστρυιδοσ φυερον χοµπαραδοσ χον λα Γυα
δε βυενασ πρ〈χτιχασ αµβιενταλεσ, παρα αλοϕαµιεντοσ ψ
ηοσπεδαϕεσ ρυραλεσ δεδιχαδοσ α λα αχτιϖιδαδ τυρστιχα, πορ λα
Χορποραχι⌠ν Ρεγιοναλ δελ Θυινδο (Ροϕασ, 2007), δεντρο
fg" nc" ewcn" ugi¿p" nc" pqtoc" PVE" 7355." guvkoc" swg" rctc"
ηοτελεσ εντρε 50 ψ 150 ηαβιταχιονεσ, υν χονσυµο ινφεριορ
α 450 λιτροσ/τυριστα/νοχηε εσ χονσιδεραδο βυενο. Παρα λασ
υνιδαδεσ ενχυεσταδασ ελ χονσυµο προµεδιο εν τεµποραδα
cnvc" gu" fg" 562" nkvtqu1vwtkuvc1pqejg" {" gp" vgorqtcfc" dclc"
gu" fg" 63;" nkvtqu1vwtkuvc1pqejg0" Guvqu" tguwnvcfqu" kpfkecp"
swg" cfgoƒu" fg" ncu" oqfkÝecekqpgu" tgcnk¦cfcu" rqt" nqu"
ινϖεστιγαδορεσ α λοσ ινδιχαδορεσ ρεσπεχτο α διφερενχιαρ ελ
χονσυµο εν λασ τεµποραδασ τυρστιχασ βαϕα ψ αλτα, εν ελ
φυτυρο σε δεβερα χονσιδεραρ υν ινδιχαδορ θυε δετερµινε ελ
χονσυµο Ýlq δε αγυα εν λασ υνιδαδεσ χαφετερασ τυρστιχασ.
Νυεϖαµεντε εσ ιµπορταντε αναλιζαρ οτρασ ποσιβλεσ
tc¦qpgu"rqt" ncu" ewcn gu"g n" 75.99" '" fg" ncu" gpewguvcu" swg"
νο φυερον διλιγενχιαδασ, σεγν ελ ταµα〉ο εστιµαδο δε λα
µυεστρα, ψ θυε παρα εστε χασο νο περµιτεν θυε λοσ δατοσ
fg"nqu"kpfkecfqtgu"vgpicp"gn" pkxgn"fg"eqpÝcp¦c"ecnewncfq"
ινιχιαλµεντε, δεϕανδο υν πρεχεδεντε ιµπορταντε παρα
φυτυρασ µεδιχιονεσ αµβιενταλεσ δε λασ υνιδαδεσ τυρστιχασ
χαφετερασ δελ δεπαρταµεντο δελ Θυινδο ψ οτρασ ρεγιονεσ
δε λα ναχι⌠ν.
Λα παρτιχιπαχι⌠ν δε χαδα υνο δε λοσ αγεντεσ εν ελ προχεσο
δε δεσαρρολλο σοστενιβλε εσ πριµορδιαλ, παρα θυε λοσ
ρεχυρσοσ ινϖερτιδοσ εν ινϖεστιγαχι⌠ν ψ δεσαρρολλο δε νυεϖασ
προπυεστασ βρινδεν συσ µ〈ξιµοσ ρεσυλταδοσ. Εστο τιενε µ〈σ
πεσο χυανδο χαδα προπιεταριο τιενε λα ρεσπονσαβιλιδαδ δε
πρεσερϖαρ ψ φορταλεχερ υν πατριµονιο χυλτυραλ ψ παισαϕστιχο
αλρεδεδορ δελ χυλτιϖο δελ χαφ. Ελ πρεσιδεντε δε λα Σοκα
Icmmck" Kpvgtpcekqpcn" gp" gn" c‚q" 4236." rtqrwuq" c" ncu"
Ναχιονεσ Υνιδασ, εν ελ φορο παρα λα παζ, θυε παρα χονστρυιρ
σοχιεδαδεσ σοστενιβλεσ ψ ρεσιλεντεσ, λασ ρεγιονεσ δεβεν
ρεσχαταρ ψ ρεϖαλοριζαρ ελ ηυµανισµο, τενιενδο χοµο
χλαϖε λα ϖολυνταδ, νυτριδα εν λα λαβορ χολαβορατιϖα παρα
φορταλεχερ λα ρεσιλιενχια, λα χυαλ ινχλυσο ποδρα χονϖερτιρσε
εν υνα ιδιοσινχρασια διστιντιϖα εν χαδα ρεγι⌠ν, εσ δεχιρ,
παρτε δελ πατριµονιο χυλτυραλ. Αδεµ〈σ, σε〉αλα θυε: Εϖιταρ
ο δεϕαρ δε πενσαρ εν λοσ προβλεµασ αχτυαλεσ, χοµο σι εστοσ
νο εξιστιεραν, νο σολο ποστεργα λα ινεϖιταβλε νεχεσιδαδ δε
ρεσολϖερλοσ εν αλγν µοµεντο φυτυρο, σινο θυε αδεµ〈σ λοσ
citcxc"c¿p"ocuÑ"*Kmgfc."4236+0
Εστα ινϖεστιγαχι⌠ν λλεϖα α πενσαρ νυεϖαµεντε εν λα
ιµπορτανχια δελ παπελ δε λασ υνιϖερσιδαδεσ εν λα τριαδα
fg" nqu" ukuvgocu" ekgpvÝeq" /" vgepqn„ikequ." eqoq" cevqtgu"
swg" igpgtgp" {" vtcpuÝgtcp" eqpqekokgpvq" c" nqu" qvtqu"
αχτορεσ: ελ σεχτορ προδυχτιϖο ψ λασ ινστιτυχιονεσ εσταταλεσ;
µαντενιενδο υνα φυερτε ιντερ−ρελαχι⌠ν εντρε ελλοσ παρα
λογραρ χοµπρενδερ λοσ σιστεµασ εχον⌠µιχοσ µυνδιαλεσ ψ
φορταλεχερ ελ δεσαρρολλο συστενταβλε δε συσ ρεγιονεσ.
Χονχλυσιονεσ
Λα δισχυσι⌠ν δε λοσ ρεσυλταδοσ περµιτε λλεγαρ α λασ
σιγυιεντεσ χυατρο χονχλυσιονεσ γενεραλεσ: Λα πριµερα δε
ελλασ φυε ελ ρεσυλταδο δε λοσ ινδιχαδορεσ αµβιενταλεσ δελ
68.45"'"fg"nc"owguvtc"eqpukfgtcfqu"eqoq"dwgpqu"vqocpfq"
eqoq"rwpvq"fg"eqorctcek„p"nqu"eqpuwoqu"gÝekgpvgu"fg"nc"
pqtoc"PVE"7355." fgpvtq"fg"nqu" ewcngu"nncoc"nc" cvgpek„p"
θυε ελ χονσυµο δε αγυα εν λα τεµποραδα βαϕα εσ υν 18
'" oc{qt" rqt" vwtkuvc" gp" tgncek„p" eqp" gn" eqpuwoq" rqt"
τυριστα εν τεµποραδα αλτα, πορ λο ταντο, σε χονχλυψε θυε
nqu"kpfkec fqtgu" gp" hwvwtqu" guvwfkqu" tgswkgtgp" kfgpvkÝect"
nqu"eqpuwoqu"Ýlqu"gp"ncu"vgorqtcfcu"vwtuvkecu"dclc"{"cnvc"
rctc"eqpqegt"tgcnogpvg"uw"pkxgn"fg"gÝekgpekc0
57
Χοντεξτο 4 2015
∆υραντε λοσ λτιµοσ α〉οσ λα γεστι⌠ν αµβιενταλ εν λασ
εµπρεσασ εστ〈 αδθυιριενδο χαδα ϖεζ µαψορ ιµπορτανχια
παρα µεϕοραρ ελ υσο δε συσ ρεχυρσοσ, δισµινυιρ ελ ιµπαχτο
νεγατιϖο σοβρε ελ µεδιοαµβιεντε, αυµενταρ συ νιϖελ
δε χοµπετιτιϖιδαδ ψ ασεγυραρ συ περµανενχια α λαργο
πλαζο; πορ εστε µοτιϖο λα γεστι⌠ν αµβιενταλ σε ιντεγρα
εστρατγιχαµεντε εν λοσ οβϕετιϖοσ ψ πολτιχασ δε λασ
gortgucu."ukp"godctiq."gn":6"'"fg"nqu";:"gpewguvcfqu"swg"
ρεσπονδιερον ελ χυεστιοναριο, ασεγυραρον νο τενερ οβϕετιϖοσ
αµβιενταλεσ φορµυλαδοσ, ψ λασ οτρασ 114 υνιδαδεσ, εσ δεχιρ,
gn"75.99"'"fg"nc"owguvtc"pq"tgurqpfkgtqp"nc"gpewguvc"rqt"
διφερεντεσ ραζονεσ, πορ λο θυε σε χονχλυψε θυε αυνθυε
εξιστε ελ ιντερσ εν λα γεστι⌠ν αµβιενταλ εν λασ εµπρεσασ
αγροτυρστιχασ χαφετερασ δελ Θυινδο, τοδαϖα νο εξιστε υνα
χυλτυρα χολεχτιϖα φυερτε φρεντε α λα γεστι⌠ν αµβιενταλ ψ λα
συστενταβιλιδαδ δελ σεχτορ εν λα ρεγι⌠ν.
Λα τερχερα χονχλυσι⌠ν περµιτε ρεχονοχερ θυε αντεσ
δε λα χονστρυχχι⌠ν δε ινδιχαδορεσ ψ ηερραµιεντασ
δε διαγν⌠στιχο δε εϖαλυαχι⌠ν αµβιενταλ, σε δεβεν
kfgpvkÝect" ncu" rgturgevkxcu" g" kpvgtgugu" fg" ncu" wpkfcfgu"
εµπρεσαριαλεσ αγρχολασ φρεντε αλ τεµα. Ασπεχτο εν ελ θυε
λασ υνιϖερσιδαδεσ τιενεν υν παπελ ιµπορταντε παρα λογραρ
λα ιντεγραχι⌠ν ψ παρτιχιπαχι⌠ν δε διφερεντεσ αγεντεσ.
Εστε τραβαϕο δε απροξιµαχι⌠ν α λα συστενταβιλιδαδ
αµβιενταλ δε λασ υνιδαδεσ αγροτυρστιχασ χαφετερασ,
eqpenw{g" Ýpcnogpvg" swg" nc" kpenwuk„p" fg" nc" iguvk„p"
αµβιενταλ εν διχηασ υνιδαδεσ, ϖα µ〈σ αλλ〈 δε µαντενερ
λα δεχλαραχι⌠ν δε λα Υνεσχο, χοµο πατριµονιο χυλτυραλ ψ
τυρστιχο δε λα ηυµανιδαδ ο δε γαραντιζαρ λα προδυχτιϖιδαδ
ψ χοµπετιτιϖιδαδ δε λασ εµπρεσασ. Εστα γεστι⌠ν αµβιενταλ
τιενε µυχηο θυε ϖερ χον υνα σενσιβιλιζαχι⌠ν δελ σερ
ηυµανο, υν σεντιδο προφυνδο δε ρεσπονσαβιλιδαδ ψ λα τιχα
εµπρεσαριαλ παρα πονερλα εν λα πρ〈χτιχα ψ λογραρ αχερχαρσε
α υν δεσαρρολλο µ〈σ συστενταβλε.
Tghgtgpekcu"dkdnkqitƒÝecu
Αρανγο, Γ."*3;;9+0 Εστρυχτυρα Εχον⌠µιχα Χολοµβιανα.
Σανταφ δε Βογοτ〈: ΜχΓραω−Ηιλλ.
Χ〈ρδενασ, ϑ."*3;;5+0 Λα ινδυστρια δελ Χαφ εν Χολοµβια.
Σαν ϑοσ δε Χοστα Ριχα: ΣιντερΧαφ.
Εραζο, Ε0" *3;;:+0 Πρινχιπιοσ ψ µετοδολογασ παρα λα
ΕΙΑ. Μανυαλ δε Εϖαλυαχι⌠ν δε Ιµπαχτοσ
Αµβιενταλεσ δε Χολοµβια. Σαντα Μαρτα:
OGKCEQN.
Γαρχα, (2010). Μεµοριασ δελ σεµιναριο Ιντερναχιοναλ
σοβρε χαφ σοστενιβλε. Βογοτ〈: Φεδεραχι⌠ν
Ναχιοναλ δε Χαφετεροσ
Ικεδα, ∆. (2014). Λα χρεαχι⌠ν δε ϖαλορ χοµο φαχτορ
δε χαµβιο γλοβαλ: Χονστρυιρ σοχιεδαδεσ
σοστενιβλεσ ψ ρεσιλιεντεσ. Προπυεστα δε Παζ
2014 Σοκα Γακκαι Ιντερναχιοναλ α λασ Ναχιονεσ
Υνιδασ. ϑαπ⌠ν.
Λαωρενχε, ∆. (2007)." Korcev" ukipkÝecpeg"
δετερµινατιον−∆εσιγνινγ αν αππροαχη. Νεω
[qtm
Μαρτνεζ, Π. ψ Ρενσον, ϑ. (2010). Προπυεστα Μετοδολ⌠γιχα
παρα λα εϖαλυαχι⌠ν δε ιµπαχτο αµβιενταλ εν
Χολοµβια. Βογοτ〈: Υνιϖερσιδαδ Ναχιοναλ δε
Χολοµβια− Φαχυλταδ δε χιενχιασ Εχον⌠µιχασ.
Μαρτνεζ, Λ. (2000). Ελ τυρισµο ρυραλ: λα ταρεα δελ
KPFCR0"Fqewogpvqu"fg" citq" vwtkuoq" *FCV+0
Σεχρεταρια δε αγριχυλτυρα, γαναδερα, πεσχα ψ
αλιµενταχι⌠ν− Προγραµα Ναχιοναλ δε Τυρισµο
Ρυραλ, Αργεντινα. (3), 23.
Μεδινα, ϑ0"*53"fg"Qevwdtg"fg"4229+0 ∆εσαρρολλο σοστενιβλε
δελ τυρισµο. Tgewrgtcfq"gn" Lwnkq" fg" 4235." fg"
ηττπ://γεστιον ατυρισµο.βλογ σποτ.χοµ/2007/ 10/
δεσαρρολλο−σοστενιβλε−δελ− τυρισµο.ητµλ
Μιλλερ, Γ.Τ." *3;;6+0" Geqnqic" {" Ogfkq" Codkgpvg0"
Itwrq"Gfkvqtkcn" Kdgtqcofitkec0" Ofizkeq0" jvvr<11
ωωω.µον ογρα φιασ .χοµ /τραβ αϕοσ 81/χ ονχι εν−
χια −ψ −χ υλτ υρ α−α µβ ιε ντα λ− εµ πρε σα ρι αλ/ χο ν−
χιε νχι α−ψ −χυ λτυ ρα −αµ βιε ντα λ−ε µπρ εσ αρι αλ2 .
ujvon%kz¦¦52p9[9RW[
Οχηοα, Μ. (2004). Χαπαχιδαδ δε χαργα τυρστιχα,
Πριµερ Σεµιναριο Αργεντινο δε Γεογραφα
Χυαντιτατιϖα. Βυενοσ Αιρεσ: Μεµοριασ.
ΟΜΤ, Οργανιζαχι⌠ν Μυνδιαλ δελ Τυρισµο (2004).
FgÝpkek„p"eqpegrvwcn"fgn"fgucttqnnq"uquvgpkdng"
δελ τυρισµο. Χοµιτ δε δεσαρρολλο σοστενιβλε
δε λα ΟΜΤ, ρευνιδο εν Ταιλανδια, Μαρζο.
∆ισπονιβλε εν: ηττπ://σδτ.υνωτο.οργ/εσ/χοντεντ/
fgÝpkekqp."eqpuwnvcfc"37123142350
58 Χοντεξτο 4 2015
Πνυµα, Προγραµα δε λασ Ναχιονεσ Υνιδασ παρα ελ Μεδιο
Αµβιεντε (2011). Τοωαρδσ α Γρεεν Εχονοµψ:
Πατηωαψσ το Συσταιναβλε ∆εϖελοπµεντ ανδ
Ποϖερτψ Εραδιχατιον [Ηαχια υνα εχονοµα
ϖερδε: Γυα παρα ελ δεσαρρολλο σοστενιβλε ψ λα
ερραδιχαχι⌠ν δε λα ποβρεζα], π〈γ. 16. Μεµοριασ.
Ροϕασ, Π. (2007). Γυα δε Βυενασ πρ〈χτιχασ αµβιενταλεσ.
Αρµενια: Χορποραχι⌠ν Ρεγιοναλ δελ Θυινδο,
γρυπο δε Βιοχοµερχιο.
Τεταζ, Μ. (2014). Πσψχηονοµιχσ, Λα εχονοµα εστ〈 εν
τυ µεντε. Χιυδα δ Αυτ⌠νοµα δε Βυενοσ Αιρεσ:
Εδιχιονεσ Β.
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba